Lekarz pyta zwykle o objawy i przeprowadzi badanie lekarskie, w tym badanie per rectum. Polega ono na badaniu prostaty palcem przez odbytnicę (rectum), gdy chory znajduje się w pozycji leżącej na boku lub pochylonej do przodu.

Czasami trzeba będzie przeprowadzić badanie krwi. Może ono obejmować badanie czynności nerek i swoistego antygenu gruczołu krokowego (PSA, prostate-specific antigen). Badanie PSA nie służy do rozpoznania raka prostaty, ale w znacznym stopniu pomaga ocenić prawdopodobieństwo obecności raka.

Czasami wykonuje się też badanie przepływu moczu. Jest ono zwykle przeprowadzane w gabinecie uroflowmetrii w szpitalu, gdzie zostaniesz poproszony o oddanie moczu do specjalnego urządzenia zwanego uroflowmetrem.

Gdy gruczoł krokowy ulega przerośnięciu, może dojść do upośledzenia opróżniania pęcherza. Aby stwierdzić sprawność opróżniania pęcherza moczowego, lekarz może cię poddać badaniu USG. Podczas tego prostego badania głowica ultrasonograficzna zostanie umieszczona w okolicy podbrzusza, przed i po oddaniu moczu, co ma na celu stwierdzenie ilości moczu pozostałej w pęcherzu. Badanie to nie jest nieprzyjemne, lecz może być przeprowadzone tylko wtedy, gdy pęcherz jest wypełniony.